1792'de Paris'te yanan devrimin alevleri ulusu yuttu. Devrimci coşku ve halkın monarşiye karşı öfkesi kreşendoya ulaşmıştı. Yabancı güçler sınırların üstünde beliriyor ve bu meydan okuyan sesleri ezmekle tehdit ediyordu. Böyle bir zamanda, bir fırtına toplantısı gecesinde, sıradan bir asker devrimin en büyük ilham verici gücü haline gelen bir şarkıyı kaleme aldı. Bu heyecan verici şarkı “La Marseillaise” in hikayesi.
Halkın Lideri, sanatçı Eugéne Delacroix | © Musée du Louvre / WikiCommons
Devrimci şarkının yaratılmasına yol açan büyük olaylar çıldırdı. Halk Temmuz 1789'da Bastille'i basmıştı; Ağustos 1789'da İnsan ve Vatandaş Hakları Bildirgesi yapıldı ve Ekim 1789'da öfkeli bir Parisli grubu Versay Sarayı'na saldırdı ve Kraliyet ailesini Tuileries Sarayı'na zorla aktardı. Temmuz 1789'da kurulan Ulusal Kurucu Meclis, Kral ile meclis arasındaki ortak yürütme ve yasama yetkisinden ödün verme girişimiydi. Ancak aristokrat danışmanlarının emriyle zayıf bir yönetici olan Louis XVI, reformları kabul etmeye ve yönetişimi yeni yetkililerle paylaşmaya meyilli olmadığından, bu düzenleme kısa sürdü.
Louis'in kraliçesi Marie Antoinette ve Haziran 1791'deki çocuklarıyla kılık değiştirerek Paris'ten kaçma planı engellendi ve Varennes'te yakalandı ve Paris'e geri getirildi. İhanet ve ihanet olarak görülen bu felaket eylemi, monarşideki halkın inancını daha da yıprattı ve radikallerin monarşinin kaldırılmasını ve bir Cumhuriyetin kurulmasını vaaz etmesinin yolunu açtı.
Louis XVI ve ailesinin pasaport sicilinin evinde Haziran 1791'de Varennes'te sanatçı Thomas Falcon Marshall tarafından tutuklanması | © Genel Alan / WikiCommons
Bundan böyle, Kral Eylül 1791'de Kurucu Meclis'in yerini alan Yasama Meclisi'nin merhametindeydi. Tek umudu şimdi bir yabancı müdahaleye yattı. Bu arada, Fransa dışında devrim, komşu ülkelerdeki mutlak monarşi rejiminde bir değişiklik görmek isteyenlerin sempatilerini çizdi. Çoğunlukla Fransa'dan kaçan kraliyetçilerin oluşturduğu karşı-devrimciler, yardım için Avrupa'daki yöneticilere ulaştı. Hükümdarlar ilk önce Fransa'daki patlayıcı duruma kayıtsızdı, sonra ihtiyatlıydı ama nihayet Fransa'daki Meclis, halkın kendi kaderini tayin hakkına sahip olduğunu belirten uluslararası hukukta devrimci bir ilke ilan ettiğinde endişe duydu.
Marie Antoinette'in erkek kardeşi, Avusturya Kralı ve Kutsal Roma İmparatoru II. Leopold, kız kardeşi ve kayınbiraderini kurtarmaya hevesliydi. Prusya Kralı'nı topladı ve birlikte Ağustos 1791'de Pillnitz Bildirgesi'ni yayınladı, diğer yöneticilere el ele katılmasını ve Kral XVI. Louis'i tahtına geri getirmesini istedi. Prusya ve Avusturya Şubat 1792'de savunma ittifakı kurdular. Umutla yabancı orduların onu kurtarabileceğini ve Meclisin baskısı altında agresif bir politikaya onay vermeyi kabul etti. Siyasi ortamın yüklü olmasıyla Fransa, 20 Nisan 1792'de Avusturya'nın Habsburg monarşisine savaş ilan etti. Prusya'nın birkaç hafta içinde Avusturya'ya katılmasıyla savaş hatları çizildi.
La prize de la Bastille - sanatçı Henry Singleton | © Genel Alan / WikiCommons
Claude Joseph Rouget de Lisle, Strazburg merkezli Fransız ordusunda genç bir askerdi. Müziğe ve dramaya düşkündü ve şiir ve yazma becerisine sahipti. 25 Nisan 1792'de Strazburg Belediye Başkanı'nın ev sahipliğinde bir ziyafette bulundu. Masadaki tartışmalar hızla savaşa, bir güçler koalisyonu tarafından ortaya çıkan dış işgal tehdidine odaklandı ve bir şeyleri anavatanı savunmak için kavga eden insanları uyandırmak için vatansever bir şarkıya ihtiyaç duyulduğu söylendi. Rouget de Lisle o gece lojmanlarına gitti ve efsane adı verilen “Le Chant de Guerre de l'Armée du Rhine” ”(Ren Ordusu için Savaş Şarkısı).
Rouget de Lisle chantant la Marseillaise - sanatçı Isidore Pils | © Bilinmiyor / WikiCommons
Güçlü sözleri ve çağrışımsal melodisi ile şarkı, halkı tiranlığa ve Avusturya istilasına karşı harekete geçirmek için bir silah çağrısı olarak yazılmıştır. Ünlü koro, “Aux Armes Citoyens, formez vos bataillons! Marchons, marchons! Qu'un impur şarkı söyledi, nos sillons abreuve! ” (Silahları, vatandaşları alın, taburlarınızı oluşturun! Mart, yürüyüş yapın! Tarlalarımızı saf olmayan kanlarıyla sulayalım.) Hemen insanların hayal gücünü ateşledi. İlk olarak, genç bir gönüllü (fédéré) François Mireur, devrimcilerin Paris'teki Tuileries Sarayı'na yürüyüşe hazırlandığı Marsilya'daki bir toplantıda yayınlandı ve söylendi. Şarkı birliklere ilham verdi ve onu yürüyen şarkı olarak kullanmaya karar verdiler. 30 Temmuz 1792'de Paris'e ulaştıklarında, şarkı dudaklarından patladığında, başkentin elektriklenerek “La Marseillaise” olarak biliniyordu.
“La Marseillaise” devrimin toplanma şarkısı oldu. Almanca'nın yaygın olarak konuşulduğu Alsace bölgesinde, Ekim 1792'de Almanca bir versiyon (“Auf, Brüder, auf dem Tag entgegen”) yayınlandı. 14 Temmuz 1795'te kabul edilen bir kararnamede ulusal marş ilan edildi. Fransa'nın ilk marşı. Rusya'da, Fransızca bilen ve 1917 devriminden sonra resmi olmayan bir marş olarak kullanılanlar tarafından 1792 kadar erken bir cumhuriyetçi devrim marşı olarak kullanıldı. Orijinal şarkının altı ayeti vardı - yedinci bir sonraki eklemeydi. Bununla birlikte, yaygın pratikte, sadece birinci ve altıncı ayetler söylenir.
Ancak “La Marseillaise”, başlangıcından itibaren tartışmalarla iç içe geçmişti. Şarkı sözlerinin yorumu zamanla değişti. Anarşist ve hatta ırkçı olarak görülüyordu. Tartışmalı “Sang Impur” kelimelerinin, saf olmayan Fransız soyu olanların “temizliğini” ifade ettiği düşünülmektedir. Şarkının modern yorumları sıklıkla onu Fransa'nın sömürge mirası ve aşırı sağıyla ilişkilendirdi. Çoğu zaman kelimelerin gözden geçirilmesi için çağrıda bulunan çoğu zaman rahatsız edici ve uygunsuz kabul edilir. Yazılmasından sonraki birkaç hafta içinde bestecisi De Lisle, bir kraliyetçi olduğundan şüphelenilen hapishaneye atıldı. Şarkı, İmparatorluk döneminde Napolyon Bonapart ve İkinci Restorasyon sırasında (XV. XVIII) devrimci kökleri nedeniyle yasaklandı. 1830 Temmuz Devrimi şarkıyı eski haline getirdi, ancak yine Napolyon III tarafından yasaklandı, daha sonra 1879'da marş olarak restore edildi - ve bugün kalıyor.
John Kerry, Paris'teki 2015 Büyükelçiliği, kentteki 2015 terörist saldırılarının ardından Fransız üç renkli olarak yanıyor gibi görünüyor | © ABD Dışişleri Bakanlığı / WikiCommons
Fransa'daki terörist saldırıların ardından şarkı yine yeni bir kimliğe büründü ve dünyadaki milyonlarca insanın “La Marseillaise” şarkısını söyleyerek Fransa ile dayanışma gösterdiği için hala insanları galvanizlemede hala alakalı ve güçlü olduğu kanıtlandı. Tarihçi Simon Schama'nın da işaret ettiği gibi, “tehlikeyle karşı karşıya kaldığında büyük bir cesaret ve dayanışma örneği”. Şarkı bugün Fransa'nın bir sembolüdür ve dünya sınırlar boyunca yeni bir zulüm terörizmiyle savaşmaktadır.
